Wycieczka nad Bałtyk, Sztutowo 5 – 13 czerwca 2022

Po raz kolejny magia Bałtyku przyciągnęła nas na północ Polski do niewielkiej miejscowości Sztutowo na Żuławach Wiślanych.

Sztutowo w początkach swych dziejów należało do Książąt Pomorskich. W połowie XIII wieku wieś przeszła w ręce Krzyżaków i od tamtej pory bazą dla jej rozwoju była karczma (1432) i stadnina koni rycerzy Zakonu (niem. Stute – klacz).

Porośnięte bogatymi lasami tereny stanowiły dogodny teren łowiecki. Zakon zajmował się połowem ryb w rzekach i Zalewie Wiślanym oraz uzyskiwał dochody z bursztynu. Po wojnie 13 – letniej Sztutowo znalazło się we władaniu Gdańska.

Miejscowości położone na Mierzei zostały połączone drogami, z których największe znaczenie miał szlak pocztowy prowadzący z Gdańska przez Sztutowo do Królewca, który powstał na początku XV wieku. Część karczm, położonych przy tym szlaku stała się stacjami pocztowymi przy szlaku z Gdańska do Królewca. W XVII wieku poczta została zinstytucjonalizowana.

W trakcie XVII-wiecznych wojen szwedzkich Żuławy i Mierzeja stanowiły główny cel Karola Gustawa. W skutek wojen na gospodarstwach utrzymywali się tylko zamożniejsi gospodarze.

Sztutowo w przeciągu XIX wieku stało się największą wsią mierzejową. Już na koniec XVIII wieku liczyło ponad 130 zabudowań, podczas gdy np.: Stegna 79, Jantar 75, Kąty Rybackie 26, Skowronki 15, a część Krynicy Morskiej zaledwie 8.

W drugiej połowie XIX wieku powstał w samym Sztutowie niewielki port na Bałtyku. Gdy w 1900 roku pojawiła się linia kolejki wąskotorowej, doprowadzona z węzła w Stegnie, także do Sztutowa zaczęli docierać gdańscy letnicy, dla których zabrakło już miejsca w Mikoszewie, Jantarze i w Stegnie. Wieś stała się następną atrakcyjną bazą turystyczną na Mierzei.

Tu w dzierżawionym dworze zamieszkiwał wraz ze swoją rodziną jeden z najsłynniejszych filozofów ery nowożytnej Artur Schopenhauer. W miejscowości tej przebywał także car Piotr Wielki wraz z carycą Katarzyną.

W ciągu wielu lat swojego istnienia Sztutowo rozwijało się jako osada rybacko -rolnicza. Po latach, w 1920 r., wieś znalazła się w granicach Wolnego Miasta Gdańska.

Podczas II wojny światowej w Sztutowie znajdował się Obóz Koncentracyjny Stutthof, funkcjonujący od 2 września 1939 roku do 9 maja 1945roku. W okresie jego istnienia przez “Bramę Śmierci” przeszło ponad 110 tysięcy więźniów.

Do 1975 roku tereny gminy Sztutowo należały do województwa gdańskiego. W 1973 roku Sztutowo zostało ośrodkiem gminnym.

Obecnie Sztutowo wraz z gminą należy do województwa pomorskiego.

Grupa NIEBIESKICH, ZIELONYCH i CZERWONYCH wraz z opiekunami, kolegami i koleżankami z zaprzyjaźnionych szkół relaksowała się w ośrodku Baron. Ale jak zwykle towarzyszyła nam zasada aby łączyć przyjemne z pożytecznym.

Dzieci zapoznały się z historią Sztutowa.

Trzykilometrowy marsz na plażę „rozwijał w nas tężyznę fizyczną”. Morze witało nas wspaniałym bezkresem aż po horyzont, spokojem lub cudownym szumem fal. A na miejscu czekały na dzieci zabawy. Tu dawały upust własnej fantazji, ale także wzmagały się w rywalizacji w różnorodnych zawodach na piasku i z jego wykorzystaniem- dlatego zawsze wędrowała z nami niebieska torba, z której wystawały rączki kolorowych łopatek, a w środku znajdowały się również inne akcesoria niezbędne do zabaw, np. plastikowe kubeczki, zestaw do robienia baniek mydlanych, strój dla władcy mórz, dyplomy nadania imienia i inne. Inspiracją do zabaw były również legendy o nieposłusznej flądrze w Bałtyku, o stworzeniu Kaszub.  Innym razem, stojąc na piaszczystej plaży, kiedy kula słońca powoli chowała się za horyzontem a my czuliśmy na twarzy rześki powiew- bryzę, przytaczaliśmy kolejną polską legendę wyjaśniającą  dlaczego Bałtyk jest słony?

I tak,, pracowicie” mijały dni na plaży. Czas odmierzały zegary słoneczne skonstruowane na piasku z szyszek znalezionych w drodze na plażę. Przed drogą powrotną obowiązkowo pyszności- granita i lody dla ochłody a gofry z górą bitej śmietany, owocami, polewami, posypkami…dla ,,nabrania siły”. I tu działania na liczbach- coś dodać, oszacować, odjąć a potem dla zabawy policzyć np. ile razy wieloryb jest cięższy od kota?

Czasy wysyłania kartek z pozdrowieniami już minęły. Ale nasze dzieci odwiedziły pocztę, gdzie miały miejsce zajęcia praktyczne w zakupie, adresowaniu, formułowaniu pozdrowień, naklejaniu znaczka pocztowego. Wszyscy spisali się znakomicie, no i co najważniejsze, kartki dotarły do adresatów.

Nie obyło się tez bez akcentu czytelniczego. Zwiedziliśmy WYSTAWĘ PAMIĄTEK Z SERIALU CZTEREJ PANCERNI I PIES w Bibliotece Publicznej w Sztutowie. Wśród przedmiotów i rekwizytów różne wydania książki Janusza Przymanowskiego  CZTEREJ PANCERNI I PIES. Tutaj tez dowiedzieliśmy się, że kolejną atrakcją jest zwodzony most. Kolejnego dnia poszliśmy na most i w ciszy, aby nie zakłócać spokoju wędkujących podziwialiśmy przybrzeżne szuwary, z których wyłaniały się kaczki a także kwitnące grążele, grzybienie czy kosaćce.

Konstrukcja powstała w połowie lat 30. ubiegłego wieku. Wcześniej nie było tam mostu, istniała jedynie przeprawa promowa między brzegami Wisły Królewieckiej, z której korzystali mieszkańcy tych terenów. Współcześnie jest to wyjątkowe miejsce komunikacji. Miejsce przy moście to stara przystań gdzie cumowały i odpływały statki towarowe i pasażerskie w latach 30-tych i jeszcze długo po wojnie. Most znany jest z serialu Czterej pancerni i pies, tutaj były kręcone zdjęcia. . W odcinku pt. „Daleki Patrol” sztutowski most wystąpił w roli ważnej przeprawy blokującej marsz w kierunku Berlina. Określenie „Most Czterech Pancernych” już od dawna funkcjonowało w lokalnym nazewniczym obiegu a od roku 2020 jest oficjalną nazwą.

W pobliżu mostu powstała przystań żeglarska z możliwością cumowania oraz wypożyczenia sprzętu wodnego. Sztutowo zyskało więc swego rodzaju atrakcję turystyczną, która rzeczywiście przyciąga uwagę odwiedzających okolicę gości.

Niedaleko mostu znajduje się Muzeum Stutthof, które upamiętnia działanie obozu koncentracyjnego – pierwszego założonego poza przedwojennymi granicami państwa niemieckiego. Obóz koncentracyjny Stutthof działał w latach 1939-1945. Był miejscem osadzenia około 110 000 osób: mężczyzn, kobiet i dzieci, obywateli 28 państw. Liczbę ofiar obozu koncentracyjnego Stutthof szacuje się na około 63-65 tysięcy. Muzeum zwiedzili uczniowie starszych klas wraz z opiekunem.

Mierzeja Wiślana obfituje w liczne miejsca, które warto zwiedzić. Jednym z nich jest Rezerwat Ornitologiczny „Kąty Rybackie”- chroni największą w Polsce i jedną z największych w Europie kolonię lęgową kormorana czarnego i czapli siwej. Przy użyciu specjalistycznego sprzętu i ciekawych informacjach pani ornitolog oglądaliśmy te rzadko występujące piękne ptaki w ich naturalnym środowisku.

Czujemy trochę niedosyt, ponieważ mogliśmy jeszcze pojechać  koleją wąskotorową, odwiedzić pracownię rzeźby ludowej czy  zwiedzić pierwsze w Polsce prywatne Muzeum Bursztynu  ,,Bursztynowa Komnata” w niedalekiej Stegnie. Nie mówiąc o wejściu na latarnię morską w Krynicy Morskiej, skąd podobno można podziwiać przepiękne widoki na Zatokę Gdańską, Mierzeję Wiślaną, Zalew Wiślany oraz Frombork.

Sporo wrażeń dostarczyła nam wycieczka do Gdańska. Wzięliśmy udział we wspaniałej lekcji historii w Muzeum Drugiej Wojny Światowej. Następnie zwiedziliśmy zabytkową część Gdańska po czym udaliśmy się do Gdyni aby poznać świat zwierząt Bałtyku zamknięty w AKWARIUM.

Miejsca , które zwiedziliśmy podczas pobytu nad morzem pozostaną w naszej pamięci a być może ktoś z nas wróci tu ponownie. Kto wie…?

Opiekunowie – nauczyciele:

Anna Totoś

Sławomir Starzyk

Małgorzata Musiał

Nauczyciel Małgorzata Musiał