Historia batalionu
Babie Lato 1944
W ruinach pająk sieci snuje,
Czas każe płacić wiosny długi,
Lecz nie żałuję, nie żałuję!
I wszystko spełniłbym raz drugi
Leopold Staff
Akcja „Burza” na Ziemi Tarnowskiej rozpoczęła się na podstawie rozkazu Komendanta Okręgu Kraków AK z 26 lipca 1944 r. W ramach planu tej akcji został zmobilizowany do działań bojowo–dywersyjnych I Batalion 16 Pułku Piechoty Armii Krajowej “Barbara” pod dowództwem kapitana dyplomowanego Eugeniusza Borowskiego pseudonim „Leliwa”. Szlak bojowy tego batalionu rozpoczął się 6 sierpnia 1944r. w rejonie leśniczówki Podlesie koło Machowej na wschód od Tarnowa, następne etapy to: Świniogóra, Księże Podlesie, Dobrocin, Żurowa, Ratówki, Rychwałd, Sucha Góra, Jamna. W oddziale walczyło w ciągu 3 miesięcy od 500 do 700 partyzantów.
Głównym celem działalności militarnej jednostki było przede wszystkim wiązanie sił wroga, dywersja oraz wzbudzanie nadziei na rychły koniec wojny i odzyskanie niepodległości. Podczas II wojny światowej na naszym terenie był to jedyny oddział partyzancki, który niezwykle aktywnie walczył z okupantem. W najbliższym nam paśmie Pogórza Ciężkowickiego batalion Barbara przebywał około miesiąca. Kompania 4 por. „Kaliny” kwaterowała w Lubaszowej. Żołnierze często przychodzili do tzw. Willi OO. Redemptorystów, położonej malowniczo w górnych partiach wioski, aby ugotować w kuchni posiłki. Partyzanckie wypady utrudniały hitlerowcom w wysokim stopniu prowadzenie w dolinie rzeki Białej prac fortyfikacyjnych, budowę bunkrów obronnych, kopanie rowów przeciwpancernych i stanowisk broni maszynowej. Wszystkie te działania spowodowały, że Niemcy postanowili ostatecznie rozprawić się z uciążliwym batalionem. Okupant zarządził koncentrację swoich sił w rejonie Ciężkowic oraz Paleśnicy, 25 września 1944 roku doszło do wielkiego boju pod Jamną. Na szczęście dla naszych bohaterskich chłopców z lasu był to dzień mglisty i deszczowy. Ogromna przewaga sił wroga, brak broni i amunicji nie załamały partyzantów. Przez cały dzień odpierali ataki nieprzyjaciela, ale wieczorem dowódca wydał rozkaz o wycofaniu wszystkich oddziałów. Lokalny przewodnik cudem przeprowadził ich przez szczelny kordon niemiecki. Do dziś nie wiadomo, czy Niemcy nic nie widzieli i nie słyszeli, czy też woleli nie ryzykować bezpośredniego starcia pod koniec wojny. Po tej morderczej walce batalion Barbara podzielił się na kilka mniejszych ugrupowań i prowadził działania bojowe do końca października 1944r. Podczas walk i w obozach koncentracyjnych poległo 52 partyzantów. Niestety, po zakończeniu II wojny światowej wielu zasłużonych ludzi musiało emigrować z kraju. Ci, którzy pozostali byli narażeni na represje. Dopiero dzisiaj możemy w pełni ukazać różnorodność ludzkich postaw podczas wojny i okupacji oraz tragiczne losy tych, którzy przeżyli, ale byli prześladowani za to, że służyli Ojczyźnie. Cześć ich pamięci!
Opracowała Barbara Dusza na podstawie:
Derus Stanisław; Szli partyzanci. Zarys dziejów 1 batalionu 16 pp Armii Krajowej Ziemi Tarnowskiej, kryptonim „Barbara” w 1944 r., Lubaszowa 1996r.
Sikora Krzysztof; Walka i pamięć. Szlakiem I batalionu „Barbara”16pp AK, Warszawa 2008r.
Artykuł z Dziennika Polskiego
Wybrali patrona: żołnierzy „Barbary”
LUBASZOWA. Nowy rok szkolny i nadanie imienia placówce
Batalion „Barbara” Armii Krajowej, jedna z legend II wojny światowej, został właśnie patronem Szkoły Podstawowej w Lubaszowej, w gminie Tuchów.
Jak zauważa burmistrz Mariusz Ryś, to jedyna szkoła w powiecie tarnowskim, która nosi zaszczytne imię Batalionu AK „Barbara”. Niedawno odbyła się w Lubaszowej gminna inauguracja roku szkolnego oraz uroczystość nadania imienia placówce. W uroczystości wzięli udział weterani II wojny światowej, biskup Władysław Bobowski, władze gminne i powiatowe, dyrektorzy szkół, mieszkańcy wsi oraz społeczność szkolna. Uroczystość rozpoczęła się Mszą świętą w kościele pw. św. Gerarda, gdzie dokonano poświęcenia sztandaru. W homilii ksiądz biskup przypomniał ofiarę złożoną przez żołnierzy AK. Wspomniał o wszystkich ofiarach totalitaryzmu niemieckiego i sowieckiego. Po nabożeństwie uczestnicy, na czele z Sanktuaryjną Orkiestrą Dętą, przeszli pod szkołę. To właśnie tutaj odbyła się część oficjalna, czyli nadanie imienia szkole, wystąpienia zaproszonych gości, uczniowski program artystyczny oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej. Starosta Mieczysław Kras pogratulował młodzieży i nauczycielom wyboru patrona i zaapelował, aby godnie ich naśladowali. Warto dodać, że przy okazji, do szkolnej biblioteki przekazał pamiątkowy album historyczny. – Na uwagę zasługuje fakt, że szkoła została obdarowana symbolicznym medalem Honorowego Partyzanta, który na ręce Dyrektor Szkoły złożyli Weterani. Po części oficjalnej goście mogli obejrzeć film historyczny i podziwiać wystawy z eksponatami wojennymi – opowiadają organizatorzy. Dodajmy, że sponsorami imprezy byli: burmistrz Tuchowa, Rada Sołecka w Lubaszowej, Rada Rodziców SP w Lubaszowej, Rada Pedagogiczna, Starostwo Powiatowe w Tarnowie, Regina i Robert Płowieccy, Mieszkańcy Wsi Lubaszowa. – W ramach akcji „Burza” w Tarnowskiem został zmobilizowany do działań bojowo – dywersyjnych 1 Batalion 16 p.p. AK „Barbara” pod dowództwem kpt. dypl. Eugeniusza Borowskiego ps. „Leliwa”. Mobilizacja „Barbary” wyznaczona została na 6 sierpnia 1944 roku w rejonie leśniczówki Podlesie Górne koło Machowej na wschód od Tarnowa, gdzie zameldowała się większość żołnierzy z poszczególnych placówek AK Tarnowskiego Inspektoratu. Inni żołnierze, drużyny i kompanie dołączały do batalionu już w czasie działań bojowych – pisze Krzysztof Sikora. Dodajmy, że w tym okresie trzymiesięcznych działań, batalion przeszedł szlak bojowy od Podlesia koło Machowej przez Świniogórę, Księże Podlesie, Dobrocin, Żurową, Ratówki, Rychwałd, Suchą Górę, po Jamną.
